Τι είναι το ελικοβακτηρίδιο του πυλωρού (H.p.);

Το ελικοβακτηρίδιο του πυλωρού (H.p.) είναι ένα gram(-), σπειροειδούς σχήματος βακτήριο, που μπορεί ζει, αναπτύσσεται και αναπαράγεται μες στο ανθρώπινο στομάχι. Αποτελεί ένα από τα πιο πετυχημένα μικρόβια δεδομένου, ότι έχει αποικίσει σύμφωνα με εκτιμήσεις το μισό ανθρώπινο πληθυσμό. Η προσβολή γίνεται κατά την παιδική ή νεανική ηλικία, μπορεί όμως να συμβεί και αργότερα. Οι κακές συνθήκες υγιεινής, ο συνωστισμός και συμβίωση πολλών ατόμων σε ένα σπίτι και το χαμηλό κοινωνικοοικονομικό επίπεδο αποτελούν προδιαθεσικούς παράγοντες για τη μόλυνση ενός ατόμου από αυτό. Η μετάδοση γίνεται συνήθως από άτομο σε άτομο με την κοπρανοστοματική οδό.

Ποιες καταστάσεις και ποια νοσήματα σχετίζονται με τη λοίμωξη από H.p.;

Η μεγάλη πλειοψηφία των ανθρώπων που μολύνονται από το ελικοβακτηρίδιο δε θα παρουσιάσουν ποτέ τίποτα στη ζωή τους. Έχει βρεθεί όμως ότι η λοίμωξη από H.p. σχετίζεται με την πρόκληση των παρακάτω καταστάσεων:

Α) Πεπτικά έλκη (έλκη δηλαδή στο στομάχι και το δωδεκαδάκτυλο)

Β) Αδενοκαρκίνωμα στομάχου (το ελικοβακτηρίδιο του πυλωρού θεωρείται καρκινογόνο τύπου Ι σύμφωνα με τον παγκόσμιο οργανισμό υγείας).

Γ) Γαστρίτιδες (χρόνιες φλεγμονές στο στομάχι).

Δ) MALTλέμφωμα (μια ειδική μορφή λεμφώματος στομάχου).

Ε) Λειτουργική δυσπεψία (αποτελεί ένα σύνδρομο που τα άτομα που πάσχουν από αυτό έχουν δυσπεπτικά ενοχλήματα χωρίς να έχουν έλκος ή φλεγμονή στο στομάχι τους).

ΣΤ) Σιδηροπενική αναιμία (αναιμία από έλλειψη σιδήρου).

Ζ) Ιδιοπαθής θρομβοπενική πορφύρα (μια νόσος του αίματος).

Πως γίνεται η διάγνωση του ελικοβακτηριδίου;

Η ανίχνευση του ελικοβακτηριδίου μπορεί να γίνει με διάφορες μεθόδους επεμβατικές ή μη. Όλες οι μέθοδοι έχουν πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα και καμία δεν είναι 100% ακριβής, γι’αυτό το λόγο πάντα θα πρέπει να συμβουλεύεστε ειδικό γαστρεντερολόγο που θα σας προτείνει την ενδεδειγμένη μέθοδο και θεραπεία σε περίπτωση θετικού αποτελέσματος. Οι πιο συνήθεις μέθοδοι είναι οι παρακάτω:

• Δοκιμασία αναπνοής με ουρία (helicobactertestinfai–ureabreathtest):είναιίσως η πιο πολυχρησιμοποιημένη μέθοδος, φτηνή, μη επεμβατική και με υψηλά ποσοστά ευαισθησίας. Η εξέταση γίνεται στο ιατρείο, χωρίς γαστροσκόπηση και είναι ουσιαστικά ένα τεστ αναπνοής. Ο ασθενής φυσάει σε ειδικά μπουκαλάκια προ και αφότου πάρει ένα ειδικό μείγμα διαλυμένο σε μια πορτοκαλάδα. Ο γιατρός στέλνει τα μπουκαλάκια για έλεγχο και σε μια εβδομάδα ο ασθενής παίρνει τα αποτελέσματα.
• Δοκιμασία ανίχνευσης αντιγόνου στα κόπρανα (stoolantigentest): χρησιμοποιείται μικρή ποσότητα κοπράνων του ασθενή για ανίχνευση ειδικού αντιγόνου του ελικοβακτηριδίου. Είναι και αυτή απλή, μη επεμβατική μέθοδος, λιγότερο ίσως ακριβής και εύκολα από το τεστ αναπνοής.
• Ορολογικός έλεγχος: με μια απλή λήψη αίματος σε ένα μικροβιολογικό εργαστήριο αναζητούνται αντισώματα έναντι του ελικοβακτηρίου στον εξεταζόμενο ορό αίματος του ασθενούς. Είναι μέθοδος που έχει αρκετούς περιορισμούς.
• Ταχύ ιστολογικό τεστ ουρεάσης (CLOtest): ευρύτατα διαδεδομένο τεστ. Κατά τη διάρκεια μιας γαστροσκόπησης λαμβάνεται ιστοτεμάχιο από το στομάχι του ασθενούς (βιοψία) και τοποθετείται σε ειδικό αντιδραστήριο. Σε 20 λεπτά έχουμε πολύ αξιόπιστα αποτελέσματα.
• Βιοψία-Παθολογοανατομική εξέταση: κατά τη διάρκεια γαστροσκόπησης λαμβάνονται βιοψίες από το στομάχι του ασθενή και εξετάζονται στο μικροσκόπιο με ειδικές χρώσεις από εξειδικευμένους παθολογοανατόμους. Αποτελεί πολύ αξιόπιστη μέθοδο ανίχνευσης του μικροβίου προϋποθέτει όμως τη διενέργεια γαστροσκόπησης και είναι λίγο πιο ακριβή από τις άλλες.

Ποιοι θα πρέπει να εξετάζονται για πιθανή λοίμωξη από H.pylori;

Δεν υπάρχει οδηγία από καμία γαστρεντερολογική εταιρία που να λέει ότι θα πρέπει να γίνει ευρύς προληπτικός έλεγχος στο γενικό πληθυσμό για ανίχνευση και εκρίζωση του ελικοβακτηριδίου του πυλωρού. Σύμφωνα όμως με ομάδα ειδικών (MaastrichtConsensusIV) οι παρακάτω κατηγορίες ασθενών θα πρέπει να ελέγχονται και να θεραπεύονται για το H.pylori.

• Άτομα με ενεργό πεπτικό έλκος ή επιβεβαιωμένο ιστορικό πεπτικού έλκους, χωρίς θεραπεία για H.p.
• Άτομα πάσχοντα από λειτουργική δυσπεψία
• Άτομα που για οποιοδήποτε λόγο θα λάβουν χρόνια θεραπεία με ΜΣΑΦ (μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη είναι φάρμακα του τύπου Mesulid, Voltaren …)
• Άτομα πάσχοντα από γαστροοισοφαγική παλινδρομική νόσο που θα λάβουν χρόνια θεραπεία με αναστολείς αντλίας πρωτονίων
• Άτομα με θετικό οικογενειακό ιστορικό καρκίνου στομάχου
• Άτομα πάσχοντα από MALT λέμφωμα
• Άτομα πάσχοντα από ανεξήγητη σιδηροπενική αναιμία ή ιδιοπαθή θρομβοπενική πορφύρα
• Πληθυσμοί με αυξημένο κίνδυνο για ανάπτυξη καρκίνου στομάχου
• Οποιοσδήποτε θέλει να ελεγχθεί για ελικοβακτηρίδιο.

Ποια είναι η κατάλληλη θεραπεία για την εκρίζωση του ελικοβακτηρίου;

Όταν κάποιος βρεθεί θετικός για το ελικοβακτηρίδιο θα πρέπει να πάρει φαρμακευτική θεραπεία για την εκρίζωσή του. Σήμερα οι θεραπείες συνίστανται στη χρήση 3 αντιβιοτικών και ενός φαρμάκου προστατευτικού για το στομάχι (PPI).Για το κατάλληλο σχήμα και χρονικό διάστημα λήψης των αντιβιοτικών απευθυνθείτε αποκλειστικά στον Ειδικό Γαστρεντερολόγο σας.

Θα πρέπει να ελεγχθώ μετά τη θεραπεία;

Ναι. Μετά τη λήψη θεραπείας εκρίζωσης πρέπει να ελεγχθείτε για την αποτελεσματικότητα ή όχι του σχήματος που πήρατε. Ακόμα και τα πιο σύγχρονα σχήματα θεραπείας έχουν αποτελεσματικότητα 80-85%. Ο γιατρός σας θα σας προτείνει την κατάλληλη μέθοδο και χρονική περίοδο επανελέγχου, καθώς και το επόμενο σχήμα σε περίπτωση αποτυχίας της πρώτης θεραπείας. Αποτελεί σοβαρή ιατρική παράλειψη ο μη έλεγχος αποτελεσματικότητας της θεραπείας εκρίζωσης.